Dit onderzoek maakt een stand van zaken op van de veiligheidssituatie in Colombia. Het richt zich in het bijzonder op de periode van augustus 2021 tot en met augustus 2022. Dit document is een update van de gelijknamige COI Focus van augustus 2021. Het onderzoek werd afgesloten op 22 september 2022.
De veiligheidssituatie tijdens het afgelopen referentiejaar werd onder andere beïnvloed door de nakende verkiezingen van maart en mei 2022. Hoewel de verkiezingen grotendeels zonder problemen verliepen werd de periode hiernaartoe door de MOE wel benoemd als het meest gewelddadige verkiezingsklimaat van het afgelopen decennium. De verkiezingen werden gewonnen door de linkse Gustavo Petro die begin augustus 2022 officieel aantrad als de nieuwe president van Colombia. Petro maakte in augustus 2022 onmiddellijk duidelijk onderhandelingen te willen opstarten met verschillende gewapende groeperingen van het land, waaronder het ELN, de dissidente groeperingen van het FARC en de Clan del Golfo. Hij ondernam hiertoe ook reeds de eerste stappen.
Verschillende experten beschrijven de veiligheidssituatie in Colombia vandaag als een hybride situatie van conflict en georganiseerde misdaad. Volgens de FIP bevindt Colombia zich niet in een nieuwe oorlogscyclus of in een volledige heropleving van het geweld maar is de veiligheidssituatie de afgelopen jaren wel verslechterd. De gewapende groeperingen slaagden erin om tijdens de COVID-19-pandemie hun macht verder te consolideren en hun grip op hun territoria te versterken. Data tonen evenwel aan dat het aantal gewapende acties en confrontaties licht daalde tegenover 2020. Ook het aantal moorden op sociale leiders en ex-FARC-strijders daalde licht, in tegenstelling tot het totale aantal moorden. De impact op de bevolking door de acties van de gewapende groeperingen nam echter wel toe. Dit is grotendeels te wijten aan de toename van het gebruik van confinement door de gewapende groeperingen en gedwongen ontheemding. Ook maakten de gewapende groeperingen meer gebruik van sociale controle om de lokale bevolking aan zich te binden en ook het aantal rekruteringen van minderjarigen nam tijdens de pandemie toe.
Gewapende groeperingen handelen ook steeds minder volgens een politieke ideologie, maar laten zich vooral leiden door winstbejag via de illegale economieën. Ze werken vaker via een horizontale organisatiestructuur en lokale afdelingen. Dit maakt een inschatting van hun gedrag moeilijker aangezien gedrag alsook allianties of vijandschappen met andere groeperingen kunnen verschillen al naargelang het gebied. Daarnaast doen ze ook steeds meer beroep op huurmoordenaars waardoor het moeilijker is de verantwoordelijken van de aanslagen en moorden aan te wijzen.
Tussen 2017 en 2021 concentreerde 74 % van de gewapende acties en confrontaties van de gewapende groeperingen zich in vijf departementen: Norte de Santander, Arauca, Antioquia, Cauca en Nariño. In 2018 ging het nog om 64 % van de gewapende acties en in 2021 steeg dit tot 77 %, voor deze vijf departementen. Daarnaast zijn er een aantal regio’s waar de veiligheidsomstandigheden tijdens de afgelopen referentieperiode verslechterden. Dit is onder andere het geval in regio's zoals Chocó, Putumayo en Valle del Cauca, waar de gewapende acties toenamen. Eveneens kon voor 2021 en de eerste helft van 2022 worden vastgesteld dat het geweld door niet-statelijke gewapende groeperingen en criminele organisaties, net zoals in voorgaande jaren, vooral de mensen in afgelegen rurale gebieden treft waar ook een beperkte aanwezigheid van de staat is en waar het multidimensionale armoedecijfer meestal hoger is. In deze gebieden zijn de meerderheid van de inwoners van inheemse origine, Afro-afstammelingen en boeren. Het geweld en de gevolgen ervan zijn ook aanwezig in stedelijke gebieden zoals Buenaventura, Cali en Quibdó of in gemeentelijke hoofdsteden zoals Santander de Quilichao in het departement Cauca. Het risico voor de plaatselijke bevolking stijgt ook volgens de verschillende geraadpleegde bronnen in die gebieden waar zich een territoriaal geschil afspeelt tussen verschillende gewapende groeperingen. Op die plaatsen waar een gewapende groepering exclusieve invloed heeft is het geweld ten aanzien van de plaatselijke bevolking beduidend lager.
Colombia werd tijdens de afgelopen referentieperiode ook nog steeds geconfronteerd met een hoge instroom van Venezolaanse migranten. Hoewel de Colombiaanse autoriteiten een duidelijk kader ontwikkelden voor het aanvragen van een verblijfsvergunning, stelt de instroom van de vluchtelingen de maatschappij voor bijkomende uitdagingen. Uit een recent ICG-rapport blijkt ook dat de Venezolanen zich in Colombia vaak in een precaire situatie bevinden en hierdoor een makkelijk doelwit zijn voor rekrutering en uitbuiting door de verschillende gewapende groeperingen.
Policy
The policy implemented by the Commissioner General is based on a thorough analysis of accurate and up-to-date information on the general situation in the country of origin. This information is collated in a professional manner from various, objective sources, including the EASO, the UNHCR, relevant international human rights organisations, non-governmental organisations, professional literature and coverage in the media. When determining policy, the Commissioner General does not only examine the COI Focuses written by Cedoca and published on this website, as these deal with just one aspect of the general situation in the country of origin. The fact that a COI Focus could be out-of-date does not mean that the policy that is being implemented by the Commissioner General is no longer up-to-date.
When assessing an application for asylum, the Commissioner General not only considers the actual situation in the country of origin at the moment of decision-making, he also takes into account the individual situation and personal circumstances of the applicant for international protection. Every asylum application is examined individually. An applicant must comprehensively demonstrate that he has a well-founded fear of persecution or that there is a clear personal risk of serious harm. He cannot, therefore, simply refer back to the general conditions in his country, but must also present concrete, credible and personal facts.
There is no policy paper for this country available on the website.