Veiligheidssituatie in Somaliland en Puntland

English

Dit document maakt een stand van zaken op over de veiligheidssituatie in de noordelijke gebieden van Somalië: Somaliland, Puntland en de betwiste gebieden (de regio’s Sool en Sanaag). Het onderzoek richt zich in het bijzonder op de periode van 1 mei 2019 tot 1 mei 2020 en is een update van de gelijknamige COI Focus van 5 juni 2019. Cedoca sloot het onderzoek af op 31 mei 2020.

Verschillende bronnen stellen dat de zelfverklaarde republiek Somaliland en de federale lidstaat Puntland een relatieve vrede en stabiliteit kennen. Zowel Somaliland als Puntland hebben niet de volledige controle over hun territorium. In de betwiste gebieden, met de name de regio’s Sool, Sanaag en het district Buuhoodle, komt het hierdoor soms tot een grensconflict tussen de Somalilandse veiligheidsdiensten en deze van Puntland.

Er bestaan geen officiële statistieken over de geweldincidenten in Somaliland, Puntland en de betwiste gebieden. Tussen 1 mei 2019 en 1 mei 2020 telt ACLED 31 veiligheidsincidenten in Somaliland, 182 in Puntland en 60 in de betwiste gebieden.

Verschillende bronnen geven aan dat de veiligheidssituatie in Somaliland relatief stabiel is, op het grensgebied met Puntland na. ACLED registreert voornamelijk schietincidenten tussen de Somalische veiligheidsdiensten en clanmilities enerzijds en tussen clanmilities onderling anderzijds. De meeste incidenten vinden plaats in het district Hargeisa in de regio Woqooyi Galbeed.

De betrekkingen tussen Puntland en Somalialand zijn stabiel afgezien van de concurrerende belangen in de betwiste gebieden. De politieke impasse tussen de lidstaat Puntland en de federale regering duurt voort ondanks inspanningen van de internationale gemeenschap om de verschillende partijen rond de tafel te krijgen. Het geweld tegen burgers domineert in Puntland, volgens gegevens verzameld door ACLED. De daders van dit geweld zijn voornamelijk onbekende gewapende groepen en clans. In minder mate zijn de terreurgroepen en de politie verantwoordelijk. Het gaat om gerichte aanslagen op overheids- en veiligheidspersoneel, zakenlui of leden van een rivaliserende clan.  Daarnaast registreert ACLED ook wapenfeiten tussen Puntlandse veiligheidsdiensten enerzijds en ISS, AS, clanmilities en onbekende gewapende groepen anderzijds.

AS en ISS zijn actief in deze lidstaat en voeren gerichte moordaanslagen uit, soms met explosieven. Ook persen beide terreurgroepen zakenlui en handelaren af. Tijdens de verslagperiode is de activiteit van ISS afgenomen ten gevolge van de Amerikaanse luchtaanvallen op ISS-doelwitten, druk van AS en militaire operaties tegen deze terreurgroep. Er zijn aanwijzingen dat de aanwezigheid van AS is toegenomen in het Galgala-gebergte. Gedurende de verslagperiode voert AS geen aanslagen uit met een hoog aantal dodelijke slachtoffers in Puntland. Het geweld in Puntland concentreert zich in de steden Bosaso en Galkayo.

In de betwiste gebieden escaleren spanningen tot gewelddadige maar eerder kleinschalige confrontaties, vooral in de regio Sanaag. De troepen van Somaliland en Puntland bevinden zich in een standoff. De meeste incidenten, door ACLED beschouwd als battles, zijn grondoffensieven tussen de Somalilandse of Puntlandse veiligheidsdiensten, gewelddadige incidenten tussen de verschillende clanmilities en confrontaties tussen de milities en de veiligheidsdiensten.

In Somaliland, Puntland en de betwiste gebieden is er voornamelijk geweld met vuurwapens en vinden er in mindere mate grondoffensieven, aanslagen met explosieven en luchtaanvallen plaats. Bij dit geweld kunnen burgerdoden als collateral damage vallen of zijn burgers zelf het doelwit.

Officiële cijfers over het aantal burgerslachtoffers door geweld in Somaliland, Puntland en de betwiste gebieden zijn niet beschikbaar. Tijdens de verslagperiode registreert ACLED in Somaliland 8 incidenten als violence against civilians met 5 burgerdoden, in Puntland 80 incidenten met 78 burgerdoden en in de betwiste gebieden 10 incidenten met 11 dodelijke burgerslachtoffers.

Voor de periode van mei 2019 tot april 2020 raken in Somaliland raken 19.600 mensen ontheemd voornamelijk door de klimaatschommelingen (droogte, overstromingen). Puntland telt 28.700 nieuwe IDP’s, voornamelijk door de droogte en de veiligheidssituatie. In de betwiste gebieden ontvluchten 28.000 mensen hun woonst. De meeste IDP’s zoeken hun toevlucht in eigen regio. Hoewel de omvang van het fenomeen moeilijk te meten is, zou het aantal jongeren die via de tahriib het noorden van Somalië proberen te ontvluchten, zijn gedaald. Hervestiging vanuit andere Somalische regio’s naar Somaliland of Puntland is enkel voor voormalige inwoners van de regio en/of leden van plaatselijke clans of minderheidsgroepen een werkbare optie.

Midden maart 2020 worden de eerste gevallen van het coronavirus gemeld in Somalië. De maatregelen in het kader van de coronapandemie beïnvloeden de mobiliteit van de bevolking. Het sluiten van de grenzen en de verhoogde controle verhinderen asielzoekers, vluchtelingen en migranten om de grens over te steken. De assisted voluntary returns van Somalische vluchtelingen in Jemen zijn opgeschort omdat de havens aan de Somalische kust gesloten zijn. Dit kan het aantal spontane terugkeerders doen toenemen, volgens IOM.

De IDP’s lopen een uitzonderlijk groot risico op een brede verspreiding van het virus, volgens UNHCR. Ontheemden leven in overbevolkte locaties met slechte hygiënische omstandigheden. Door hun lage economische status hebben ontheemden een beperkte toegang tot gezondheidszorg. Velen hebben ook een gebrek aan drinkwater en sanitaire voorzieningen. Somalië heeft een uiterst beperkte capaciteit om de verspreiding van het virus te voorkomen.

Policy

After the fall of president Siad Barre in 1991, Somalia sank into chaos. Various authorities have taken power since then. Somaliland and Puntland became de facto states independent of Somalia in the 1990's. The general security situation in Somalia is largely determined by a long-term, ongoing, internal armed conflict which has resulted in many Somalis being uprooted or seeking refuge in other countries. In order to assess the need for international protection, the Commissioner General takes into account the fact that there are fundamental differences between the situations in Mogadishu, Central and Southern Somalia on the one hand, and the situation in Somaliland and Puntland on the other.

Land: 
Somalia

Information about the asylum procedure, tailored to the asylum seeker, can be found at : asyluminbelgium.be.